Konspekt lekcji

 

 

Temat: Systemy operacyjne - DOS

 

Cele lekcji:

punktor

Przedstawienie krótkiej historii systemów operacyjnych

punktor

Zapoznanie uczniów z pojęciem i zadaniami systemu operacyjnego DOS

punktor

Uświadomienie różnic pomiędzy poszczególnymi systemami

punktor

Zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami pracy w omawianym systemie

Metody: pogadanka, elementy wykładu, prezentacja, ćwiczenia

Środki dydaktyczne: zestaw komputerowy + oprogramowanie (DOS), prezentacja komputerowa

Czas: 135` (3x45`)

Plan lekcji:

  1. Czynności organizacyjne   (5`)
  2. Wprowadzenie do tematu lekcji   (10`)
  3. Uświadomienie uczniom celu lekcji
  4. Realizacja poszczególnych etapów lekcji
  5. Czynności końcowe - powtórzenie wiadomości zdobytych na lekcji

Przebieg lekcji

punktor

rozwinięcie punktu czwartego

1. Wprowadzenie do tematu lekcji

Wiadomości, które poznacie na najbliższych zajęciach są bardzo ważne. Pozwolą wam bowiem zrozumieć, iż bez odpowiedniego oprogramowania komputer jest niewiele wart. Zapoznacie się z podstawowymi pojęciami związanymi z tematem lekcji oraz rodzajami systemów operacyjnych. Przez dwa najbliższe zajęcia omawiać będziemy system DOS.

2. Wyjaśnienie podstawowych pojęć i zapisanie ich w zeszycie (30`)

Aby komputer mógł realizować stawiane mu zadania oraz aby wszystkie urządzenia wchodzące w jego skład mogły poprawnie działać musi on być wyposażony w specjalny program, który zarządza i nadzoruje jego pracą. Takim programem jest system operacyjny.

Jeżeli porównać pracę komputera i człowieka można dostrzec wiele analogii i podobieństw. Układ nerwowy u człowieka steruje pracą wszystkich narządów oraz czynnościami i zachowaniem się całego organizmu. Za pomocą receptorów organizm reaguje na bodźce środowiska w sposób ruchowy lub psychiczny. Podobnie jest z komputerem. Bodźce zewnętrzne trafiają do jego wnętrza następnie są tłumaczone i wykonywane. Nadzorcą wszystkich urządzeń wchodzących w skład systemu komputerowego jest system operacyjny.

System operacyjny jest programem nadzorującym pracę wszystkich urządzeń systemu komputerowego: pamięci operacyjnej (RAM, ROM) oraz urządzeń wejścia/wyjścia (klawiatura, drukarka, monitor ...) i tworzy środowisko, w którym pracują inne programy. Pełni on następujące funkcje:

punktor

 zapewnia obsługę dialogu pomiędzy użytkownikiem a komputerem,

punktor

 nadzoruje wymianę informacji pomiędzy poszczególnymi urządzeniami systemu,

punktor

 organizuje zapis informacji na dysku,

punktor

 zarządza pamięcią operacyjną,

punktor

 ułatwia tworzenie i uruchamianie innych programów,

punktor

 sygnalizuje błędy.

3. Historia systemów operacyjnych ( 15`)

Kiedy w 1975 roku Bill Gates wraz z kolegą z liceum Paulem Allenem założył Microsoft nikt nie przypuszczał, że firma stanie się monopolistą na rynku nie tylko pod względem samego sprzętu komputerowego, ale również pod względem oprogramowania. W 1981 roku Gates wykupił od firmy Sattle Computer Products licencję na system QDOS (Quick Dirty Operating System) – produkt Tima Patersona. Microsoft dokonał przeróbek i dostarczył do oceny firmie IBM system MS-DOS 1.0 (4000 wierszy w asemblerze zajmuje 12kB pamięci). IBM sprzedawało go wraz ze swoim komputerem PC jako PC-DOS. Kolejną wersją był MS-DOS 2.0. Równocześnie powstawały systemy: Windows i OS/2, który nie zdobył większej popularności, ale po kilku latach przekształcił się w Windows NT – jeden z dzisiejszych filarów Microsoftu. Windows 3.0 stanowił ważny etap w działalności firmy Microsoft. Jego kolejne wersje 3.1, 95, 98 umocniły jeszcze pozycję firmy na rynku systemów operacyjnych

4. Budowa systemu DOS (10`)

System operacyjny DOS jest częściowo zawarty w pamięci stałej ROM. W pamięci tej zawarta jest tylko ta część, która pozwoli zainicjować pracę komputera, a w efekcie resztę systemu wczytać z dysku twardego bądź dyskietki systemowej. W skład systemu DOS wchodzą:

  moduł BIOS (podstawowy system wejścia/wyjścia) umieszczony w pamięci ROM, który zapewnia obsługę                 podstawowych operacji wejścia/wyjścia. Dzięki niemu istnieje możliwość wczytania pozostałej części systemu z dysku,

  plik IO.SYS, który pozwala na dołączenie właściwego systemu do modułu BIOS, zawiera także programy obsługi standardowych urządzeń

  plik MSDOS.SYS, który zapewnia współpracę z programami użytkowymi, między innymi zarządza plikami, pamięcią i procesami towarzyszącymi realizacji programów

  plik COMMAND.COM, który zapewnia właściwą interpretację poleceń systemowych.

5. Uruchamianie systemu operacyjnego DOS (15`)

Ładowanie systemu operacyjnego DOS jest inicjowane automatycznie po włączeniu mikrokomputera i wykonaniu programów testowych zawartych w programie BIOS. System operacyjny DOS może być ładowany z dysku twardego lub dyskietki systemowej włożonej do napędu A:. Po prawidłowym załadowaniu systemu operacyjnego na ekranie pojawia się znak zachęty do pracy tzw. Zgłoszenie gotowości systemu operacyjnego do przyjmowania poleceń. Znak gotowości do pracy przyjmuje postać: C:\>_

Po pojawieniu się znaku zachęty można wykonywać programy zainstalowane na dysku lub dyskietce.

 6. Ważniejsze polecenia systemu DOS (30`)

 Polecenia systemu DOS dzielimy na:

 Kilka najprostszych poleceń wewnętrznych systemu DOS

CLS

- wymazanie ekranu i przemieszczenie kursora w lewy górny róg ekranu

A: C:

- polecenie zmiany napędu bieżącego

VER

- wyświetlenie na ekranie wersji systemu operacyjnego

DATE

- wyświetlenie na ekranie bieżącej daty oraz komunikatu zachęcającego do jej zmiany

TIME

- wyświetlenie na ekranie aktualnej godziny z możliwością jej zmiany

VOL

- wyświetlenie na ekranie nazwy bieżącego dysku

DIR

- wyświetlenie listy plików i podkatalogów danego katalogu

DIR/p - pokazuje listę plików w kolejnych ekranach

DIR/w - lista wyświetlana jest na ekranie w 5 kolumnach

Przykład:

DIR C:*.COM - wyświetla wszystkie pliki z rozszerzeniem COM znajdujące się na dysku C

DIR A*. - wyświetla wszystkie katalogi zaczynające się na literę “a” w danym katalogu

MD

- tworzenie katalogu

Przykład:

MD SKLEP - tworzy podkatalog Sklep (w katalogu głównym jeśli jest on bieżący

MD\SKLEP\CHEMIA - tworzy katalog CHEMIA w katalogu SKLEP

CD

- zmiana katalogu bieżącego

Przykład

CD WINDOWS - powoduje przejście do katalogu WINDOWS (jeśli jest on podkatalogiem katalogu głównego)

CD\ - powoduje przejście do katalogu głównego

CD.. - powoduje przejście do katalogu nadrzędnego względem katalogu bieżącego

RD

- usuwanie katalogu

Przykład

RD C:\SKLEP\CHEMIA - kasuje katalog CHEMIA znajdujący się na dysku C w katalogu SKLEP

RD SKLEP - kasuje katalog SKLEP znajdujący się na w bieżącym katalogu

Uwaga! - kasowany katalog nie może zawierać żadnych plików (trzeba je wcześniej usunąć). Nie można usunąć katalogu bieżącego (trzeba wyjść z niego do katalogu nadrzędnego)

 Polecenia zewnętrzne:

TREE – wyświetlenie drzewa katalogów

DELTREE – usuwanie katalogu wraz z plikami

UNDELETE – przywrócenie usuniętych wcześniej plików

FORMAT A:(C:) – formatowanie dyskietki znajdującej się w napędzie a:, lub dysku twardego oznaczonego literką C:

FDISK – polecenie pozwalające “przejść” do edycji partycji na dysku twardym (dla bardziej zawansowanych)

7. Ćwiczenia (20’)

  1. Wyświetl informację na temat wersji oprogramowania DOS na twoim komputerze
  2. Stwórz własny katalog na dysku głównym i nadaj mu nazwę własnego imienia
  3. W stworzonym wcześniej katalogu utwórz kolejny o nazwie własnego pseudonimu
  4. Ustaw poprawny czas i datę