Konspekt lekcji
Temat: Systemy operacyjne - DOS
Cele lekcji:
Przedstawienie krótkiej historii systemów operacyjnych |
|
Zapoznanie uczniów z pojęciem i zadaniami systemu operacyjnego DOS |
|
Uświadomienie różnic pomiędzy poszczególnymi systemami |
|
Zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami pracy w omawianym systemie |
Metody: pogadanka, elementy wykładu, prezentacja, ćwiczenia
Środki dydaktyczne
: zestaw komputerowy + oprogramowanie (DOS), prezentacja komputerowaCzas: 135` (3x45`)
Plan lekcji:
Przebieg lekcji
rozwinięcie punktu czwartego |
1. Wprowadzenie do tematu lekcji
Wiadomości, które poznacie na najbliższych zajęciach są bardzo ważne. Pozwolą wam bowiem zrozumieć, iż bez odpowiedniego oprogramowania komputer jest niewiele wart. Zapoznacie się z podstawowymi pojęciami związanymi z tematem lekcji oraz rodzajami systemów operacyjnych. Przez dwa najbliższe zajęcia omawiać będziemy system DOS.
2. Wyjaśnienie podstawowych pojęć i zapisanie ich w zeszycie (30`)
Aby komputer mógł realizować stawiane mu zadania oraz aby wszystkie urządzenia wchodzące w jego skład mogły poprawnie działać musi on być wyposażony w specjalny program, który zarządza i nadzoruje jego pracą. Takim programem jest system operacyjny.
Jeżeli porównać pracę komputera i człowieka można dostrzec wiele analogii i podobieństw. Układ nerwowy u człowieka steruje pracą wszystkich narządów oraz czynnościami i zachowaniem się całego organizmu. Za pomocą receptorów organizm reaguje na bodźce środowiska w sposób ruchowy lub psychiczny. Podobnie jest z komputerem. Bodźce zewnętrzne trafiają do jego wnętrza następnie są tłumaczone i wykonywane. Nadzorcą wszystkich urządzeń wchodzących w skład systemu komputerowego jest system operacyjny.
System operacyjny jest programem nadzorującym pracę wszystkich urządzeń systemu komputerowego: pamięci operacyjnej (RAM, ROM) oraz urządzeń wejścia/wyjścia (klawiatura, drukarka, monitor ...) i tworzy środowisko, w którym pracują inne programy. Pełni on następujące funkcje:
zapewnia obsługę dialogu pomiędzy użytkownikiem a komputerem, |
|
nadzoruje wymianę informacji pomiędzy poszczególnymi urządzeniami systemu, |
|
organizuje zapis informacji na dysku, |
|
zarządza pamięcią operacyjną, |
|
ułatwia tworzenie i uruchamianie innych programów, |
|
sygnalizuje błędy. |
3. Historia systemów operacyjnych ( 15`)
Kiedy w 1975 roku Bill Gates wraz z kolegą z liceum Paulem Allenem założył Microsoft nikt nie przypuszczał, że firma stanie się monopolistą na rynku nie tylko pod względem samego sprzętu komputerowego, ale również pod względem oprogramowania. W 1981 roku Gates wykupił od firmy Sattle Computer Products licencję na system QDOS (Quick Dirty Operating System) – produkt Tima Patersona. Microsoft dokonał przeróbek i dostarczył do oceny firmie IBM system MS-DOS 1.0 (4000 wierszy w asemblerze zajmuje 12kB pamięci). IBM sprzedawało go wraz ze swoim komputerem PC jako PC-DOS. Kolejną wersją był MS-DOS 2.0. Równocześnie powstawały systemy: Windows i OS/2, który nie zdobył większej popularności, ale po kilku latach przekształcił się w Windows NT – jeden z dzisiejszych filarów Microsoftu. Windows 3.0 stanowił ważny etap w działalności firmy Microsoft. Jego kolejne wersje 3.1, 95, 98 umocniły jeszcze pozycję firmy na rynku systemów operacyjnych
4. Budowa systemu DOS (10`)
System operacyjny DOS jest częściowo zawarty w pamięci stałej ROM. W pamięci tej zawarta jest tylko ta część, która pozwoli zainicjować pracę komputera, a w efekcie resztę systemu wczytać z dysku twardego bądź dyskietki systemowej. W skład systemu DOS wchodzą:
moduł BIOS (podstawowy system wejścia/wyjścia) umieszczony w pamięci ROM, który zapewnia obsługę podstawowych operacji wejścia/wyjścia. Dzięki niemu istnieje możliwość wczytania pozostałej części systemu z dysku,
plik IO.SYS, który pozwala na dołączenie właściwego systemu do modułu BIOS, zawiera także programy obsługi standardowych urządzeń
plik MSDOS.SYS, który zapewnia współpracę z programami użytkowymi, między innymi zarządza plikami, pamięcią i procesami towarzyszącymi realizacji programów
plik COMMAND.COM, który zapewnia właściwą interpretację poleceń systemowych.
5. Uruchamianie systemu operacyjnego DOS (15`)
Ładowanie systemu operacyjnego DOS jest inicjowane automatycznie po włączeniu mikrokomputera i wykonaniu programów testowych zawartych w programie BIOS. System operacyjny DOS może być ładowany z dysku twardego lub dyskietki systemowej włożonej do napędu A:. Po prawidłowym załadowaniu systemu operacyjnego na ekranie pojawia się znak zachęty do pracy tzw. Zgłoszenie gotowości systemu operacyjnego do przyjmowania poleceń. Znak gotowości do pracy przyjmuje postać: C:\>_
Po pojawieniu się znaku zachęty można wykonywać programy zainstalowane na dysku lub dyskietce.
6. Ważniejsze polecenia systemu DOS (30`)
Polecenia systemu DOS dzielimy na:
Kilka najprostszych poleceń wewnętrznych systemu DOS
CLS |
- wymazanie ekranu i przemieszczenie kursora w lewy górny róg ekranu | |
A: C: |
- polecenie zmiany napędu bieżącego | |
VER |
- wyświetlenie na ekranie wersji systemu operacyjnego | |
DATE |
- wyświetlenie na ekranie bieżącej daty oraz komunikatu zachęcającego do jej zmiany | |
TIME |
- wyświetlenie na ekranie aktualnej godziny z możliwością jej zmiany | |
VOL |
- wyświetlenie na ekranie nazwy bieżącego dysku | |
DIR |
- wyświetlenie listy plików i podkatalogów danego katalogu DIR/p - pokazuje listę plików w kolejnych ekranach DIR/w - lista wyświetlana jest na ekranie w 5 kolumnach Przykład: DIR C:*.COM - wyświetla wszystkie pliki z rozszerzeniem COM znajdujące się na dysku C DIR A*. - wyświetla wszystkie katalogi zaczynające się na literę “a” w danym katalogu | |
MD |
- tworzenie katalogu Przykład: MD SKLEP - tworzy podkatalog Sklep (w katalogu głównym jeśli jest on bieżący MD\SKLEP\CHEMIA - tworzy katalog CHEMIA w katalogu SKLEP | |
CD |
- zmiana katalogu bieżącego Przykład CD WINDOWS - powoduje przejście do katalogu WINDOWS (jeśli jest on podkatalogiem katalogu głównego) CD\ - powoduje przejście do katalogu głównego CD.. - powoduje przejście do katalogu nadrzędnego względem katalogu bieżącego | |
RD |
- usuwanie katalogu Przykład RD C:\SKLEP\CHEMIA - kasuje katalog CHEMIA znajdujący się na dysku C w katalogu SKLEP RD SKLEP - kasuje katalog SKLEP znajdujący się na w bieżącym katalogu Uwaga! - kasowany katalog nie może zawierać żadnych plików (trzeba je wcześniej usunąć). Nie można usunąć katalogu bieżącego (trzeba wyjść z niego do katalogu nadrzędnego) |
Polecenia zewnętrzne:
TREE – wyświetlenie drzewa katalogów
DELTREE – usuwanie katalogu wraz z plikami
UNDELETE – przywrócenie usuniętych wcześniej plików
FORMAT A:(C:) – formatowanie dyskietki znajdującej się w napędzie a:, lub dysku twardego oznaczonego literką C:
FDISK – polecenie pozwalające “przejść” do edycji partycji na dysku twardym (dla bardziej zawansowanych)
7. Ćwiczenia (20’)